Den Haag, de stad van vrede en recht, is al lang een bestemming voor het wereldwijde politieke discours. Van het Internationaal Gerechtshof tot het Internationaal Strafhof, de stad is de thuisbasis van verschillende internationale organisaties die het discours over internationaal recht, mensenrechten en diplomatie vormgeven. In de stad is ook de Nederlandse regering gevestigd, waardoor het een centrum van politieke macht en invloed is in de Europese Unie en daarbuiten. Hierdoor is Den Haag een brandpunt geworden voor internationale discussies over een reeks politieke kwesties. Door de politiek van Den Haag te onderzoeken, kan men een beter begrip krijgen van hoe de stad het wereldwijde politieke discours vormgeeft en de wereldpolitiek beïnvloedt.
Inleiding tot Den Haag en zijn politieke betekenis
Den Haag is de zetel van de Nederlandse regering, een belangrijk onderdeel van de politieke betekenis van de stad. Den Haag is de zetel van de Nederlandse regering, al sinds de 18e eeuw. Het is ook de thuisbasis van verschillende internationale organisaties die samen het discours en het beleid van wereldwijde politieke kwesties bepalen. Tot deze organisaties behoren het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof, de Wereldhandelsorganisatie, de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens en de Voedsel- en Landbouworganisatie. De politieke betekenis van de stad Den Haag reikt verder dan deze organisaties. De stad is een brandpunt geworden voor internationale discussies over een reeks politieke kwesties, waaronder internationaal recht en mensenrechten, diplomatie, veiligheid en milieu. Door haar bijzondere functie als plaats van dialoog en onderhandeling tussen staten en andere actoren heeft zij dan ook een belangrijke invloed op het karakter van de internationale betrekkingen.
Overzicht van internationale organisaties in Den Haag
Het Internationaal Gerechtshof – Het Wereldgerechtshof Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) is het belangrijkste gerechtelijke orgaan van de Verenigde Naties en het enige dat universeel wordt aanvaard. De bevoegdheid van het Hof berust op de instemming van staten om hun geschillen aan het Hof voor te leggen voor een vreedzame oplossing. Het Hof is gevestigd in Den Haag en bestaat uit 15 rechters die voor negen jaar worden gekozen door de Algemene Vergadering en de Veiligheidsraad. Het Internationaal Strafhof Het Internationaal Strafhof (ICC) is een intergouvernementele organisatie en internationaal tribunaal dat zetelt in Den Haag, Nederland, om een einde te maken aan de straffeloosheid van de plegers van de ernstigste misdrijven. Het is het eerste permanente internationale straftribunaal dat jurisdictie heeft over individuen voor de ernstigste misdrijven van internationaal belang, zoals genocide, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, ongeacht de nationaliteit van de dader. De Wereldhandelsorganisatie – De WTO De Wereldhandelsorganisatie (WTO) is een internationale organisatie die zich bezighoudt met de regels voor de handel tussen landen. Haar belangrijkste functie is de handel zo soepel en vrij mogelijk te laten verlopen. De WTO is gevestigd in Genève, Zwitserland, en heeft kantoren in verschillende andere steden, waaronder Den Haag. Organization for the Prohibition of Chemical Weapons – OPCW De Organization for the Prohibition of Chemical Weapons (OPCW) is een intergouvernementele organisatie die samenwerkt met de Verenigde Naties. Zij is opgericht om de dreiging van chemische wapens aan te pakken. De OPCW heeft een hoofdkwartier in Den Haag, waar zich ook de eenheid voor ondersteuning bij de uitvoering van het verdrag inzake chemische wapens (CWC) bevindt. Het CWC is een internationaal verdrag dat de productie, de opslag en het gebruik van chemische wapens verbiedt. De Voedsel- en Landbouworganisatie – FAO De Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) is een van de speciale agentschappen van de Verenigde Naties. Haar mandaat is het verbeteren van de voedsel- en voedingszekerheid in de wereld. Zij doet dit door te helpen het leven van mensen te verbeteren, duurzame landbouw te bevorderen en een einde te maken aan de honger in de wereld. Het hoofdkantoor is gevestigd in Den Haag.
De invloed van Den Haag op internationaal recht en mensenrechten.
Den Haag is een belangrijke bron van internationaal recht. Haar rol in het beïnvloeden van het mondiale discours blijkt uit de onderwerpen die worden besproken op verschillende internationale conferenties die in de stad worden gehouden. Volgens zijn website is het International Institute for the Unification of Private Law (UNIDROIT) een intergouvernementele organisatie die in 1988 in Den Haag werd opgericht. Een van de belangrijkste doelstellingen van UNIDROIT is het bevorderen van de eenmaking van het privaatrecht. Dit gebeurt voornamelijk door het organiseren van internationale conferenties en het bevorderen van onderzoek op het gebied van het privaatrecht. Een andere intergouvernementele organisatie die de ontwikkeling van het internationaal recht bevordert, is de International Law Commission. Het is een gespecialiseerde organisatie van de VN die in Den Haag is gevestigd en die als voornaamste taak heeft de geleidelijke ontwikkeling van het internationaal recht en de codificatie ervan aan te moedigen.
De rol van Den Haag in wereldwijde diplomatieke inspanningen
De rol van Den Haag in de mondiale diplomatieke inspanningen blijkt uit de vele conferenties en dialoogbijeenkomsten die er elk jaar plaatsvinden. De afgelopen jaren heeft Den Haag ook een centrale rol gespeeld in de diplomatieke inspanningen in verband met de nucleaire overeenkomst met Iran en de crisis in Syrië. Eind 2015 was Den Haag gastheer voor de eerste bijeenkomst van de partijen bij de Iraanse nucleaire deal. Doel van de bijeenkomst was de partijen een forum te bieden om de uitvoering van de overeenkomst te bespreken. In verband met de Syrië-crisis is Den Haag de zetel van het Speciaal Tribunaal voor Libanon, dat de moord op de voormalige Libanese premier Rafiq Hariri in 2005 onderzoekt. Den Haag is ook de zetel van de financiële werkgroep voor Syrië, die is opgericht om de humanitaire hulp aan Syrië te vergemakkelijken.
Het belang van Den Haag in de huidige politiek van de Europese Unie
Het belang van Den Haag in de wereldpolitiek blijkt ook uit de Europese Unie. De stad huisvest de Raad van State voor de Europese Unie, een topadviesorgaan van de EU-Raad en de hoogste administratieve rechtbank van de EU. Het Hof van Justitie van de EU is het hoogste gerechtshof in de Europese Unie, dat bevoegd is om de EU-wetgeving te interpreteren. In Den Haag is ook het Europees opleidingsinstituut gevestigd, dat opleidingen verzorgt voor EU-ambtenaren. In Den Haag is ook het Frusi International Human Rights Institute gevestigd, dat zich richt op de toenemende onverdraagzaamheid in Europa. Het instituut verricht vergelijkend onderzoek, leidt activisten uit het maatschappelijk middenveld op en biedt een platform voor verschillende belanghebbenden en deskundigen op het gebied van mensenrechtenkwesties. Het International Peace Institute, een denktank van de VN, voert onderzoek en analyses uit over conflicten en vredesvraagstukken op lokaal, nationaal, regionaal en mondiaal niveau.
De invloed van Den Haag op mondiale veiligheid en conflictoplossing
Den Haag heeft de veiligheid en conflictoplossing in de wereld beïnvloed door de bevordering van de dialoog en de vreedzame beslechting van geschillen. De stad is de zetel van het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof, instellingen die de dialoog en de vreedzame oplossing van geschillen moeten bevorderen. De stad is ook de zetel van de Organization for the Prohibition of Chemical Weapons, een gespecialiseerd VN-orgaan dat een platform biedt voor dialoog en onderhandelingen tussen staten over kwesties van chemische wapens, en de Food and Agriculture Organization, een gespecialiseerd VN-orgaan dat belast is met de onderhandelingen over overeenkomsten inzake voedsel en landbouw, met inbegrip van geschillen. De Commissie voor Internationaal Recht, een VN-agentschap, biedt een forum voor deskundigen om voorstellen voor internationaal recht te bespreken en op te stellen. Den Haag is ook de zetel van het Frusi International Human Rights Institute, dat vergelijkend onderzoek verricht en de dialoog over mensenrechtenkwesties bevordert.
De rol van Den Haag bij het bevorderen van een vreedzame dialoog
De rol van Den Haag als centraal punt voor internationale dialogen en vredesbevorderende evenementen blijkt ook uit de vele organisaties die er gevestigd zijn en die wereldwijde vrede en begrip tussen mensen van verschillende culturen en religies bevorderen. Tot deze instellingen behoren het Internationaal Gerechtshof, het Internationaal Strafhof, de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens, de Voedsel- en Landbouworganisatie, het Frusi International Human Rights Institute en het Internationaal Vredesinstituut, alsmede het Vredespaleis, waarin het Internationaal Gerechtshof is gevestigd en dat op de werelderfgoedlijst van de UNESCO staat. Den Haag is ook de zetel van het Dutch Center for Peace and Conflict Research, een onafhankelijk onderzoeksinstituut dat conflictpreventie en -oplossing wil bevorderen, en het Netherlands Institute of International Relations, een denktank die conferenties en publicaties over internationale betrekkingen organiseert.
Conclusie: Verkenning van het belang van Den Haag in de wereldpolitiek
Het belang van Den Haag in de wereldpolitiek blijkt duidelijk uit de onderwerpen die op verschillende internationale conferenties worden besproken, de diplomatieke inspanningen die door de stad worden gefaciliteerd en de organisaties die de dialoog en het begrip tussen mensen van verschillende culturen en religies bevorderen. De rol van Den Haag bij het beïnvloeden van het mondiale discours blijkt ook uit de speciale functie van de stad als plaats van dialoog en onderhandeling tussen staten en andere actoren. Het is belangrijk op te merken dat de betekenis van Den Haag in de wereldpolitiek geen nieuw fenomeen is. De stad is vanaf het begin een brandpunt geweest voor internationale discussies over een reeks politieke kwesties. Het enige verschil is dat we nu kunnen begrijpen hoe en waarom de stad zo’n cruciale rol speelt in de wereldpolitiek.